دکتر عبدالحسین طالعی

مقدمه
کتاب زندگی عالِم با مرگ او بسته نمی‌شود، بلکه گاهی گذر از دنیا مطلع بازشناسی حیات واقعی آن عالم می‌شود تا در پرتو اظهار و تدوین ناگفته‌های او نکاتی از شرح حالش روشن شود و پیوسته بخشهایی از آن بازگو گردد.
از سوی دیگر، بخش مهمی از حیات هر عالِم که پشت صحنۀ تلاشهایش را می‌نمایاند، مکاتبات او با معاصران و معاشران او است. بدین روی، شرح حال تحلیلی و علمی هر عالِم در گرو بررسی دقیق این روابط است و نشر اسناد مربوط، گام نخست در این مسیر به شمار می‌آید.
دو نامه که در پی می‌آید، و برای نخستین بار منتشر می‌شود، مرحوم علامه امینی و فرزند بزرگوارش حاج آقا رضا امینی – که همیشه همراه و دستیار پدر بود – برای مرحوم حاج مهدی فانی فرستاده‌اند، که فرزند مرحوم میرزا علی فانی بود. این خانواده خوشنام و خیّر اصفهانی چند نسل است که با علامه امینی و پس از ایشان با خانواده شان ارتباط محکم داشته‌اند و دارند، و به نوعی تربیت شدگان مرحوم امینی هستند.
از جمله نشانه‌ها و آثار این پیوند استوار، تداوم جلسۀ هفتگی مکتب الغدیر است که علامه امینی در زمان حیات خود بنیان نهاد تا مطالب مرتبط با این کتاب شریف به صورت شفاهی نیز به گوش مردم برسد. هم اکنون پس از حدود نیم قرن این جلسه در خانۀ مرحوم حاج حیدر علی فانی (برادر حاج مهدی فانی) در تهران و به دست فرزندان ایشان همچنان ادامه دارد. ناگفته نگذارم که این مجلس هفتگی یکی از باقیات صالحات علامه امینی است که کمتر در بارۀ آن سخن رفته است.
باری، تبیین این روابط استوار عاطفی و تربیتی گامی مهم در بازشناسی زندگی علامه امینی است. نشر این دو نامه، گامی کوتاه در راه این هدف بلند است. این دو نامه را جناب دکتر مجید فانی فرزند دانشمند حاج مهدی فانی برای این بنده فرستاده که لطف ایشان را بسیار سپاس می‌دارم. امیدوارم که در راه ترویج صراط مستقیم علوی که پدر و جدّ و دیگر خانواده شان بوده‌اند، توفیق افزونتر یابد و هماره مشمول دعای خیر حضرت بقیة الله ارواحنا فداه باشند.
از فرصت استفاده می‌کنم و از تمام عزیزانی که چنین اسنادی در اختیار دارند، خواهش می‌کنم که هر چه زودتر، به هر روشی که صلاح می‌دانند، در نشر آنها بکوشند، و بدانند که این کار، خدمتی به نسلهای آینده در جهت تبیین تاریخ صحیح است. و إنّ الله لهاد الذین آمنوا إلی صراط مستقیم.

نامه علامه امینی

بسم الله الرحمن الرحیم

جناب افتخار الأماجد الأخیار آقا مهدی فانی زید إقباله
سلام علیکم.
رجاء واثق از درگاه ایزد منّان دارد که مزاج مبارک قرین صحت و عافیت بوده و خودتان و کافّۀ عائله و متعلّقین و علیۀ مخدّره خانم والده در ظلّ عنایت و کفالت خدای توانا از بلیّات و حوادث و عاهات مصون و در این ایام و لیالی متبرّکه توفیقات کامله شامل حال آن جناب بوده و در ادعیۀ صالحه در اوقات دعا و توسّل، حقیر هم حظّ و نصیبی داشته باشم.
همه ساله چون این ماه با مرحوم پدر بزرگوارتان مکاتبه داشتم، چند روز بود که ناراحتی داشتم. لذا به مقام شکرگزاری خدای تعالی آمده، که بحمدالله آن دوست باحقیقت خلف مثل شما را دارد و جا خالی نیست.
اینک مصدّع بوده و خود را متذکّر خاطر مبارک نموده و اظهار حیات و نیابت زیارت و دعاگویی می‌نمایم. پیوسته در اوقات تشرّفم از مرحوم حاج آقا فانی و مخدره خانم والده و از جناب عالی و خانوادۀ محترمه و یکان یکان از برادران عزیز سلام الله علیهم اجمعین نایب الزیاره و دعاگو می‌باشم و از همه ایشان التماس دعا دارم و خدمت ایشان التماس دعا دارم و خدمت ایشان سلام عرض می‌نمایم.
ایام عزت مستدام.

عبدالحسین امینی.
تاریخ: 17/10/1345
25 صیام 1386

نامۀ مرحوم حاج آقا رضا امینی

بسم الله الرحمن الرحیم

دانشمند معظّم عماد الأخیار جناب آقای حاج آقا مهدی فانی دام توفیقه
پس از تقدیم سلام و استفسار از سلامتی وجود گرامی فرصت حلول عیدین سعیدین اضحی و غدیر را مغتنم شمرده، تبریکات صمیمانه خود را حضور محترم و خدمت آقایان اخوان تقدیم می‌دارم. و از پیشگاه ایزد متعال مسئلت دارم که سالهای متمادی این اعیاد شریفۀ اسلامی را در ظلّ توجّهات خاندان عصمت و قداست قرین صحت و عافیت و خوشی درک فرمایید. و در خدمات مذهبی و قدمهای دینی منصور و مؤیّد باشید.
معذرت می‌جویم که تا کنون به عرض اخلاص کتباً موفق نگشتم، اما خداوند ایزدی گواه است که مرحوم خلد آشیان آقای والد طاب ثراه و شخص جنابعالی و اخوان محترم را در این اعتاب متبرّکه فراموش نشمرده و همواره دعاگو و نایب الزیاره بودم.
با تقدیم سلام خدمت آقایان اخوان اخلاص قلبی خود را تجدید می‌نمایم.

مخلص
رضا امینی
تاریخ: ۱۲/۱۲/۱۳۸۹