دروس
صفحه اصلی   /   دروس   /   درس نهج البلاغة
درس نهج البلاغة درس نهج البلاغة
درس نهج البلاغة، توسط استاد حجة الإسلام والمسلمین دکتر سید محمد طباطبائی یزدی در سالن میرزا عبدالله افندی در بنیاد محقق طباطبائی برگزار می‌شود و جلسات آغازین آن پیش از ورود به متن کتاب شریف نهج البلاغة، ابتدا به معرفی کتاب و مؤلف و نسخ خطی نهج البلاغة و شروح آن پرداخته شده است. این درس هر دوشنبه ساعت 19 برگزار می‌شود و حضور در این درس برای همه خانم‌ها و آقایان آزاد است.
زبان: فارسی
جلسات:
جلسه اول
۲۰ آذر ۱۴۰۲ش.
استاد جلسه: سید محمد طباطبائی یزدی
• چرا نهج البلاغه؟
• حکایت آشنایی استاد مطهری (ره) با نهج البلاغه
• نهج البلاغه و جامعه امروز ما
• توجه به بُعد تربیتی و اخلاقی نهج البلاغه
جلسه دوم
۴ دی ۱۴۰۲ش.
استاد جلسه: سید محمد طباطبائی یزدی
• نهج البلاغه میراث جاودانه امیرالمؤمنین (ع)
• ویژگی منحصر بفرد شخصیت امیرالمؤمنین (ع)
• تربیت معنوی در دامان پیامبر (ص)
• پیرامون «کنت اذا سألت أعطیت...»
• «سلونی قبل أن تفقدونی»
• حکایت بیاضی از رسوایی ابن جوزی بر فراز منبر
• حدیث أربعمائة و اعتبار آن از دیدگاه علامه مجلسی (ره)
جلسه سوم
۱۱ دی ۱۴۰۲ش.
استاد جلسه: سید محمد طباطبائی یزدی
• امتیازات ویژه امیرالمؤمنین (ع) درباب علم آموزی از پیامبر(ص)
• تأملی در عبارت ابن حزم در «الإحکام فی اصول الأحکام»
• معرفی «نهج البلاغة عبرَ القرون» محقق طباطبایی (ره)
• تفاوت فضای مدینه و کوفه از دیدگاه ابن ابی الحدید
• علم الکتاب و امیرالمؤمنین علیه السلام
• سخن عجیب ابن حزم اندلسی در قیاس علم علی (ع) و علم شیخین
جلسه چهارم
۱۸ دی ۱۴۰۲ش.
استاد جلسه: سید محمد طباطبائی یزدی
• حدیث قابل توجهی از پیامبر(ص) درباره منزلت علی (ع)
• امیرالمؤمنین (ع) و علم غیب
• واکاوی موضوع علم امام معصوم
• دیدگاه صالحی نجف آبادی درباره علم غیب امام
• نوبخت و پیشگویی خلافت منصور
• امیرالمؤمنین (ع) پاسخ می دهد
جلسه پنجم
۲۵ دی ۱۴۰۲ش.
استاد جلسه: سید محمد طباطبائی یزدی
• سخن ابن ابی الحدید در مقدمه شرح نهج البلاغه
• شخصیت شریف رضی
• شرافت نسب شریف رضی
• ناصر اطروش جدّ مادری شریف رضی
• اساتید و شاگردان شریف رضی
• نبوغ شریف رضی و جایگاه ادبی ویژه او
• نکته‌ای از محقق طباطبایی (ره)
جلسه ششم
۲ بهمن ۱۴۰۲ش.
استاد جلسه: سید محمد طباطبائی یزدی
• کتابشناسی شریف رضی
• جایگاه آثار قرآنی شریف رضی
• شریف رضی و ابواسحاق صابی
• زمانه شریف رضی
• حکایت ابوحامد اسفرائنی و فخرالملک وزیر بهاء الدوله
جلسه هفتم
۹ بهمن ۱۴۰۲ش.
استاد جلسه: سید محمد طباطبائی یزدی
• مناعت طبع شریف رضی
• «دارالعلم» از اولین مدارس جهان اسلام
• گورگیس عواد و خزائن الکتب القدیمة
• زیدی و معتزلی بودن شریف رضی؟!
• ردیّه علامه جعفر مرتضی (ره) و آیت الله سبحانی (دام ظلّه)
جلسه هشتم
۲۳ بهمن ۱۴۰۲ش.
استاد جلسه: سید محمد طباطبائی یزدی
• انگیزه و داستان تألیف نهج البلاغه
• کتاب «خصائص الائمة» شریف رضی
• شریف رضی و اتهام به واقفی بودن
• «واقفیه» و «قطعیه» در(مقباس الهدایة) مرحوم مامقانی
• نسخه‌های کتاب خصائص و تاریخ نشر کتاب
• یادی از آیت الله شیخ محمد غروی قزوینی(ره)
جلسه نهم
۳۰ بهمن ۱۴۰۲ش.
استاد جلسه: سید محمد طباطبائی یزدی
• قبل از نهج البلاغه چه داشته‌ایم؟
• تاریخچه‌ای از کتابت خطبه‌ها در قرن اول
• تدوین کنندگان پیش از نهج البلاغه
• شیفتگی جاحظ نسبت به سخنان قصار حضرت
• حارث همدانی پیشگام در کتابت خطبه‌ها
• حسن بصری شخصیت جنجالی زمانه‌اش
• تدوین کنندگان خطبه‌ها در قرن دوم و سوم هجری
جلسه دهم
۲۷ فروردین ۱۴۰۳ش.
استاد جلسه: سید محمد طباطبائی یزدی
• مروری کوتاه بر تدوین کنندگان سخنان حضرت
• جایگاه ویژه کتاب (مأة کلمة) جاحظ
• شخصیت خاص جاحظ و کتاب (العثمانیه) او
• «موقف الشیعة من هجمات الخصوم» محقق طباطبایی
• مقایسه‌ای از نقل کلام خلفاء در (الاعجاز والایجاز) ثعالبی
• توجهی به میراث مکتوب زیدیه
• حاکم جِشُمی و (جلاء الابَصار) او
• ابن دُرَید اَزدی دیگر گردآورنده کلمات قصار
جلسه یازدهم
۳ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
استاد جلسه: سید محمد طباطبائی یزدی
• مهمترین شروح «مأئة کلمة» جاحظ
• شرح ابن طیفور صاحب «بلاغات النساء» بر صد کلمه
• منبعی کهن برای خطبه فدکیه
• «منهاج العارفین» ابن میثم بحرانی
• شخصیت ویژه قاضی نعمان مغربی
• درنگی در فقه اسماعیلیه
• «کتاب التوحید» قاضی نعمان
• «دُستور معالم الحِکَم» قاضی قُضاعی مصری
• «غرر الحکم» آمِدی
• «نثر اللآلي» طبرسی صاحب مجمع البیان
جلسه دوازدهم
۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
استاد جلسه: سید محمد طباطبائی یزدی
• «عیون الحِکَم والمواعظ» ابن شرفیه واسطی
• رشید الدین وطواط ادیب وشاعر بلخی قرن ششم
• «مطلوب کلّ طالب من کلام علی بن أبي طالب»
• نهج البلاغه گرانمایه‌ترین میراث ادبی شیعه
• حفّاظ نهج البلاغة
• تأثیر سخنان حضرت بر شعر فارسی
• «الحِکَم المنثورة» ابن ابی الحدید معتزلی
• پدر و پسری که در خراسان قرن پنجم و ششم نهج البلاغة را ترویج کردند
جلسه سیزدهم
۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
استاد جلسه: سید محمد طباطبائی یزدی
• اقبال به نهج البلاغه از همان عصر تدوین آن
• «نهج البلاغه» اسمی است با مسمّی
• خاندان فصاحت و بلاغت در سخن
• سجع در سخن، ممدوح یا مذموم؟
• سخنی که شایسته سجده است!
• تأیید علامه طباطبایی (ره) به روایت آیت الله جوادی آملی
• مقایسه قلقشندی حکمتی از امام را با سروده‌ای از شاعری عرب
• خطبای نامی عرب که وامدار حضرت اند
جلسه چهاردهم
۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
استاد جلسه: سید علی طباطبائی یزدی
• گزارش زمانۀ تألیف نهج البلاغة
• میزان توجه به نهج البلاغة
• بررسی کتاب‌های رقیب نهج البلاغة در تعداد نسخ
• نسخه‌شناسی نهج البلاغة توسط محقق طباطبائی
• گزارشی از برخی نسخ کهن نهج البلاغة
جلسه پانزدهم
۷ خرداد ۱۴۰۳ش.
استاد جلسه: سید محمد طباطبائی یزدی
• دنبالۀ بحث نسخ خطی نهج البلاغة
• کتابخانه سلطنتی ایران
• آیا دستخطی از شریف رضی بر جای مانده است؟
• بررسی گزارش‌ها از نسخه نهج البلاغة به خط شریف رضی
• تاریخ چاپ کتاب در ایران و اولین چاپ نهج البلاغة
• تکملۀ گزارش محقق طباطبائی از مخطوطات و نشر نهج البلاغة
• ختم سخن با یادی از محقق طباطبائی و تلاش ایشان در نگارش تاریخ نهج البلاغة
جلسه شانزدهم
۲۱ خرداد ۱۴۰۳ش.
استاد جلسه: سید محمد طباطبائی یزدی
• دو ملاحظه
• اشاره‌ای به برخی از تصحیحات کنونی متن نهج البلاغه
• ترجمه‌های نهج البلاغه
• تبویب و ساختار کتاب
• بخشی کوتاه در غریب الحدیث از شریف رضی
• گونه تألیفی «غریب الحدیث» در فرهنگ اسلامی
• «تطوّر زبان» موضوعی مهم و قابل تأمل
• استدراک شریف رضی بر نهج البلاغه
جلسه هفدهم
۲۸ خرداد ۱۴۰۳ش.
استاد جلسه: سید محمد طباطبائی یزدی
• نسبت نهج البلاغه با مجموعه سخنان حضرت (کمیت نهج البلاغه)
• ادعای ابن ابی الحدید مبنی بر حصول تقطیع در خطبه ۱۰۶
• گزارش وقایع نگاران از کمیت خطبه‌های حضرت
• یعقوبی و کتاب «مشاکلة الناس لزمانهم»
• منابع در دسترس شریف رضی (کتابخانه های شخصی و عمومی)
• گزارش یاقوت حموی از کتابخانه کم نظیر شاپور بن اردشیر
• اهمیت تاریخی منطقه «کرخ بغداد»
• اقدام سلاجقه به نابود کردن کتابخانه های شیعه
• کتاب «طقوس الشیعة» علامه شیخ محمدرضا جعفری (ره)
• مقاله « مدرسه سنیان در برابر دارالعلم شیعیان»
• وعده حق تعالی به نصرت مذهب ابوحنیفه به نقل از تاریخ کمبریج باسورث
جلسه هجدهم
۲۶ شهریور ۱۴۰۳ش.
استاد جلسه: سید محمد طباطبائی یزدی
• مروری اجمالی بر مطالب مطرح شده
• منابع عام شریف رضی برای تدوین نهج البلاغه
• گورگیس عوّاد و کتاب (خزائن الکتب القدیمة فی العراق)
• کتابسوزی های مهم در بغداد پایتخت خلافت عباسی
• گزارش گورگیس عوّاد از (دارالعلم) شریف رضی
• تاریخ تألیف کتاب نهج البلاغه
• کتاب (خصائص الائمة) و سرآغازی برای تدوین نهج البلاغه
• تأثیر مستقیم عوامل سیاسی و اجتماعی در تولید یک اثر علمی
جلسه نوزدهم
۲ مهر ۱۴۰۳ش.
استاد جلسه: سید محمد طباطبائی یزدی
• یادی از مرحوم دکتر جلیل تجلیل استاد فقید زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
• نسبت بین میراث واقعی علوی و میراث بر جای مانده از آن حضرت
• منابع خاصّ شریف رضی در تدوین نهج البلاغه
• حکایتی جالب توجه از ابن ندیم در کتاب (الفهرست)
• شرح حال کوتاهی از سیّد عبدالزهراء حسینی خطیب (ره)
• نقل قولی از آیت الله کاشف الغطاء (ره) در (المراجعات الریحانیة)
• کتاب (مصادر نهج البلاغه و اسانیده)
• کتاب جدید الانتشار (کلمات سیّد العرب) و اهمیت آن
جلسه بیستم
۱۶ مهر ۱۴۰۳ش.
استاد جلسه: سید محمد طباطبائی یزدی
• دنباله سخن در «منابع نهج البلاغه»
• استاد سنّی مذهب شیخ صدوق (ره) که خطبه شقشقیه را برای شاگردش شرح می دهد
• ابواحمد عسکری (م ۳۸۲) فقیه و ادیب اهوازی تبار مقیم بغداد
• کتاب (المَصون فی الأدب)
• «سلسلة التراث العربي» اهتمامی ستودنی در کویت به نشر آثار علمی و فرهنگی
• «منابع ادبی» در اولویت رده بندی منابع خاص نهج البلاغه
• دیدگاه دکتر طاهره قطب الدین درخصوص اصالت نهج البلاغه و توجیه فقدان اسناد در آن
• ورع وتقوای فراوان شریف رضی تا حدّ قابل توجهی اعتماد آور و اطمینان ساز است
• حکایاتی از تقوای شریف رضی از (مثالب النواصب) ابن شهراشوب و (معارج) علی بن زید بیهقی