خیلی ساده است. او اگر نخستین کس نباشد، بعد از قائم مقام از نخستین کسانی است که شعر را از زیر پای خوکان نجات داد و در دست و پای عامه‏ انداخت... . بعد از مطنطن گویی‏های دوران نادری و زندی و اوایل قاجار ـ که به حق عنوان بازگشت ادبی به خود گرفته است ـ این قائم مقام بود که با جلایرنامه شعر را از دهان مردم گرفت و به مردم باز داد و پس از آن یغما در مقیاس بیشتری توی مردم رفت و هرچه آن‏ها گفتند و فهمیدند، او گفت.

• سَیَلان: سیل به راه ‏انداختن، آب جاری کردن.
• فیروزه نمون: فیروزه رنگ، سبز-آبی.
• لعلی آورد به خون: با خون به رنگ لعل در آورد. لعل سنگی قیمتی به رنگ صورتی و سرخ است.
• از ازل کاش...: این مصراع از نمونه‌‏هایی است که زبان حال از ساحت بزرگواری که شعر از زبان اوست فاصله می‌‏گیرد.
• پرویزن: الک، غربال. بیختن نیز به معنای غربال کردن است.
• توضیح نحوی: فعل «ساخت» یک بار در بیت آمده ولی دوبار مورد استفاده قرار گرفته است: تهی ساخت و لبریز ساخت. این اندیشه که بلایا و مصائب و نیز نعمت‏ها از گردش فلک و تأثیر ستارگان به ما می‌‏رسد، ظاهرا از ایران باستان به شعرای دوران اسلام به ارث رسیده است؛ ریشه‌‏اش عربی باشد یا ایرانی یا...، فرقی نمی‌‌کند؛ در این نکته شکی نیست که اسلامی ‏نیست. در فرهنگ اسلامی‏ خداست که مؤثر است و ستارگان و افلاک و... جز به ‏امر او نمی‌‏گردند. این باور غیر توحیدی در بسیاری از آثار ادب فارسی، حتی اشعار مذهبی دیده می‌‏شود. بند آخر ترکیب‏بند محتشم نیز خطاب به همین فلک و بیدادگری او شروع شده است.
• مُحاق: سه شب آخر ماه قمری که ماه دیده نمی‌‏شود یا حالت ماه در آن شب‌ها.
• ارم: مینو، بهشت.
• بر به شاخ ارم...: ظاهراً از یک صورت نحوی کهن استفاده شده و برای یک متمم دو حرف اضافه آمده است: «به شاخ ارم بر».