کنفرانس‌ها
صفحه اصلی   /   کنفرانس‌ها
کنفرانس‌ها
شانزدهمین نشست از سلسله نشست‌های «مجالس کاتبان» با موضوع محوری «نقش ابن سَکون در انتقال میراث امامی» در شهر قم، در تاریخ پنجشنبه یازدهم اردی‌بهشت 1404 شمسی در تالار میرزا عبدالله افندی در بنیاد محقق طباطبائی برگزار شد. این نشست همزمان با معرفی و بررسی چاپ نفیس نسخه عکسی (فاکسیمیله) کتاب ارزشمند «امالی» شیخ صدوق به خط اسماعیل بن ابی‌بکر بن سَکون، عالم و ادیب قرن ششم و هفتم هجری، و کتابی دربارۀ ابن سکون و نسخه‌های کتابت وی، تألیف سید محمدحسین حکیم، همراه آن بود. این مجموعه سه‌جلدی توسط مرکز التراث الإسلامی وابسته به عتبه مقدس عباسیه منتشر شده است.
در تاریخ پنجشنبه، ۲۹ آذرماه ۱۴۰۳ هجری شمسی، بنیاد محقق طباطبائی میزبان پانزدهمین نشست از «مجالس کاتبان» بود. این برنامه که در تالار میرزا عبدالله افندی برگزار شد، به سخنرانی جناب آقای دکتر هومن یوسفدهی، پژوهشگر برجسته و رئیس اداره نسخ خطی کتابخانه ملی ایران، با عنوان «کامیابی‌ها و ناکامی‌های حزین» اختصاص داشت.
روز پنجشنبه ۲۴ خرداد ماه ۱۴۰۳، بنیاد محقق طباطبائی میزبان سخنرانی جناب آقای دکتر حبیب راثی تهرانی، پژوهشگر و مصحح متون، با موضوع معرفی و بررسی کتاب سه چکامه ولائی (اشعار شیعی ابی تمام طائی) بود. این جلسه با حضور جمعی از اساتید، پژوهشگران و علاقه‌مندان به ادبیات و تاریخ اسلام برگزار گردید.
موضوع اصلی این نشست، معرفی و بررسی شخصیت و آثار ابی‌تمام حبیب بن اوس طائی، از شاعران بزرگ عرب، و به‌طور خاص، تحقیق صورت گرفته در مورد قصائد شیعی وی بود که در کتاب سه چکامه ولائی گردآوری و تصحیح شده است. دکتر راثی تهرانی اشاره کردند که اشعار شیعی ابی‌تمام تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته و گاه دچار تحریف و غفلت شده است.
روز پنجشنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۳، بنیاد محقق طباطبائی میزبان دهمین مجلس از «مجالس اهل کتاب» بود. در این نشست که در تالار میرزا عبدالله افندی برگزار شد، دکتر مهدی سلیمانی آشتیانی به ایراد سخنرانی با عنوان «عالمان بحرین و حدیث امامیه» پرداختند. پیش از سخنرانی ایشان، جناب آقای سید علی طباطبائی، رئیس بنیاد، به معرفی دکتر آشتیانی و آثار ایشان پرداختند.
پروفسور کازوئو موری‌موتو در این گزارش، اجازه‌نامه‌‌ای در زمینه نسب‌‌شناسی سادات‌ را مورد مداقه قرار می‌‌دهد که در نجف و به تاریخ 840 هجری نوشته شده است. مجازٌ له کسی نیست جز ابن عمید الدین حسینی نجفی، که به عنوان مؤلف المشجر الکشاف في أصول السادة الأشراف در تاریخ نسب‌شناسی سادات حائز اهمیت است.
در تاریخ پنجشنبه، ۲۸ دی ۱۴۰۲ ش.، هشتمین مجلس از سلسله «مجالس اهل کتاب» با سخنرانی دکتر مهران اسماعیلی، پژوهشگر تاریخ اسلام، در بنیاد محقق طباطبائی در تالار میرزا عبدالله افندی، برگزار شد. این جلسه که با استقبال علاقه‌مندان روبرو شد، با معرفی دکتر اسماعیلی توسط ریاست بنیاد، سید علی طباطبائی آغاز گشت.
در تاریخ پنجشنبه، ۱۸ آبان ۱۴۰۲ شمسی، تالار میرزا عبدالله افندی بنیاد محقق طباطبائی میزبان دوازدهمین مجلس از سلسله «مجالس کاتبان» بود. در این نشست علمی، جناب آقای دکتر محمد هادی خالقی، پژوهشگر و نویسندۀ برجسته، به ایراد سخنرانی با موضوع «دیوان نقابت: سرپرستی سادات در دورۀ عباسیان» پرداختند.
سخنرانی رضا موسوی طبری دربارۀ عیارسنجی اسلوب قاضی نورالله شوشتری در شناخت شاعران پارسی‌گوی شیعی که درباره قاضی نورالله شوشتری و کتاب مشهور او، مجالس‌المؤمنین است. این سخنرانی به چگونگی ظهور تشیع در شعر فارسی قبل از دوره صفوی، ورود تشیع به هند و مهاجرت شعرای ایرانی به این سرزمین در دوره صفوی، و تأثیر خانواده شیخ مبارک بر اکبر شاه و به تبع آن ورود قاضی نورالله به هند، و نهایتاً شهادت قاضی نورالله به دست جهانگیر شاه می‌پردازد. سخنران با استناد به منابع تاریخی و اشعار شعرای مختلف سعی در اثبات این موضوع دارد که تشیع در شعر فارسی و تاریخ ایران قدمتی بسیار طولانی‌تر از دوره صفوی دارد و این دوره تنها به رسمیت شناخته شدن رسمی تشیع در ایران بود.
شست علمی «سرآغاز چاپ قرآن در ایران» با سخنرانی مجید جلیسه در بنیاد محقق طباطبائی برگزار شد.
بنیاد محقق طباطبائی طی سلسله نشست‌های علمی با عنوان «مجالس کاتبان» می‌کوشد با دعوت از اندیشمندان و پژوهشگران عرصۀ میراث مکتوب و نسخ خطی اسلامی، و برگزاری نشست‌های ماهانه در موضوع‌های مرتبط، زمینۀ هم‌اندیشی و ارتقای سطح علمی پژوهش‌های میراث مکتوب را فراهم کند. هفتمین نشست از سلسلۀ «مجالس کاتبان» چهارشنبه دوم شهریور ۱۴۰۱، در محل بنیاد محقق طباطبائی با حضور محققان برگزار شد.
نشست علمی «متون حدیثی، منبعی تقریباً مغفول در تدوین لغت عرب» با سخنرانی قیس بهجت العطار در بنیاد محقق طباطبائی برگزار شد.
نشست علمی مجالس کاتبان با عنوان «حضرت ابوطالب و مسألۀ تاریخ‌نگاری سدۀ نخست هجری» با سخنرانی علی بهرامیان در بنیاد محقق طباطبائی برگزار شد.
نشست علمی «تاریخ داستانی و نقش آن در تبلیغات مذهبی ـ سیاسی ایران در آستانه تشکیل دولت صفوی» با سخنرانی دکتر رسول جعفریان در بنیاد محقق طباطبائی برگزار شد.
سومین نشست از سلسلۀ «مجالس کاتبان» با عنوان «خاستگاه جامعۀ شیعۀ جبل عامل» با سخنرانی دکتر احمد خامه‌یار عصر پتحشتبع چهاردهم تیر 1397، در محل بنیاد محقق طباطبائی برگزار شد.
نشست رونمایی از کتاب «مختارات من مخطوطات ترکیا» تألیف علامه محقق سید عبدالعزیز طباطبائی، عصر روز سه‌شنبه ۲۵ اردی‌بهشت ۱۳۹۷ ش. با حضور علما و بزرگان تحقیق و پژوهش حوزۀ نسخه‌شناسی در محل بنیاد محقق طباطبائی در قم برگزار شد.
دومین نشست علمی مجالس کاتبان با عنوان «نمادهای خلیفه و امام در نگاره‌های امام علی علیه السلام» با سخنرانی ارطغرل ارتکین 21 اردی‌بهشت در بنیاد محقق طباطبائی برگزار شد.
اولین نشست علمی از «مجالس کاتبان»‌ با عنوان «نسخه‌شناسی مصاحف قرآن و ضرورت تحول آن» با سخنرانی دکتر مرتضی کریمی‌نیا 19 بهمن 1396 در بنیاد محقق طباطبائی برگزار شد.
پانزدهمین همایش کتاب سال حوزه‌های علمیه با معرفی آثار برگزیده و تجلیل از نویسندگان در دهم بهمن ماه 1392 برگزار شد. در این همایش از یک عمر تلاش خستگی‌ناپذیر مرحوم آیت‌الله حاج سید عبدالعزیز طباطبایی(ره) به عنوان "احیاگر تراث شیعه"، به صورت ویژه تجلیل شد.
سیزدهیمن مراسم بزرگداشت حامیان نسخ خطی روز سه‌شنبه 28 آبان 1392 با حضور محققان و دانشمندان و شخصیت‌های فرهنگی و برخی از پیشکسوتان عرصه نسخ خطی در سالن‌ همایش‌های کتابخانه ملی برگزار شد. در این مراسم از مرحوم محقق طباطبائی و سید محمد دبیر سیاقی به دلیل مجاهدت در حوزه نسخ خطی تجلیل به عمل آمد. در این مراسم همچنین از برگزیدگان در حوزه‌های کتاب، پایان‌نامه، مقاله، مرمت و بازسازی نسخ خطی، نشریات و نیز اهداگران نسخ خطی و پیشکسوتان فهرست‌نویسی نسخ خطی تجلیل شد و کتابی با عنوان «ارج‌نامه سید عبدالعزیز طباطبائی» شامل مقالاتی دربارۀ محقق طباطبائی و مقالات علمی اهدائی منتشر شد.
کتاب المقاصد العلیة، تألیف علامه امینی رضوان الله تعالی علیه، کتاب ارزشمندی است که برای اولین بار، از سوی بنیاد محقق طباطبایی منتشر شد و بدین مناسبت برای ادای احترام و تجلیل از مقام امین شریعت و ولایت، علامه امینی (ره)، همایش رونمایی از این کتاب، با حضور اهل قلم، پژوهشگران حوزه و دانشگاه، برگزار گردید. این همایش، روز شنبه چهاردهم اردی‌بهشت 1392، در سالن همایش‌های مدرسه امام خمینی واقع در میدان باجک برگزار شد. در پایان این همایش کتاب المقاصد العلیة با حضور اندیشمندان و محققان رونمایی شد. کتابی نیز به این مناسبت شامل مقالاتی پیرامون علامه امینی و کتاب المقاصد العلیة با عنوان امین شریعت منتشر شد.
کنفرانس «الکافي لثقة الإسلام الکلیني» با سخنرانی سید علی طباطبائی یزدی، در محل کتابخانه محقق طباطبائی در قم برگزار شد. ابو جعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق کلینی چهرۀ شاخص حدیث شیعه است که کتاب ارزشمند کافی را بر اساس اصول حدیثی تدوین کرد. با نگاهی به میراث حدیثی شیعه آشکارا می‌توان دریافت که کتاب کافی، معتبرترین و مهم‌ترین اثر حدیثی شیعیان است. بستر تاریخی تدوین این کتاب مورد بحث و نظر بسیاری از حدیث‌شناسان بوده است. سید علی طباطبائی در این کنفرانس به ارائه برخی از این نظرات و سنجش و عیار آنها و همچنین گزارشی از ساختار کتاب و معرفی برخی کتابها و مقالات دربارۀ کافی پرداخت.
کنفرانس «تاریخ نقابت سادات تا پیش از حملۀ مغول» با سخنرانی پروفسور کازوئو موری‌موتو از دانشگاه توکیو در ژاپن، در محل کتابخانه محقق طباطبائی در قم برگزار شد. استاد موری‌موتو از محققان رشتۀ تاریخ ممالک اسلامی است که مطالعه بر نسب‌شناسی آل ابی طالب را در طول سال‌های متمادی زمینۀ مطالعه و پژوهش خود قرار داده است و آثاری در این زمینه به زبان‌های ژاپنی و انگلیسی و فارسی و عربی منتشر کرده است. وی همچنین کتاب شیعه در اسلام علامه طباطبائی را نیز به زبان ژاپنی ترجمه و منتشر کرده است.
کنفرانس «سیره‌نگاری پیامبر اکرم (ص)، مسائل و چالش‌ها» با سخنرانی سید محسن موسوی اصفهانی در محل کتابخانه محقق طباطبائی در قم برگزار شد. در این کنفرانس، با تمرکز بر رویکرد مستشرقان، مسائل سیره‌نگاری پیامبر اکرم (ص) در مکاتب مختلف تاریخ‌نگاری مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
تفسیر سورۀ مریم، به صورت جلسات هفتگی از آبان 1390 تا شهریور 1393 در بنیاد محقق طباطبائی برگزار شد. حجة الاسلام والمسلمین سید محمد طباطبائی یزدی طی این جلسات سوره مریم را بر اساس منابع شیعی با نگاهی تطبیقی و انتقادی به آنچه به عنوان قصص انبیاء در میراث مسیحی و یهودی گزارش شده است، تفسیر نمود.
کنفرانس «ابوریحان بیرونی و نقش او در آشنایی مسلمانان با هند» در آخرین روز اردی‌بهشت ماه سال 1388 در محل کتابخانۀ محقق طباطبائی برگزار شد. در این کنفرانس، دکتر لویس صلیبا، نویسنده و پژوهشگر تاریخ ادیان، با بررسی منابع هندشناسی مسلمانان به بیان نقش ویژه‌ای که ابوریحان بیرونی در آشنایی مسلمانان به آیین‌ها و تاریخ و فرهنگ هند داشته پرداخت. ابوریحان بیرونی در قرن پنجم هجری دانشمند پرآوازه‌ای بود که در رشته‌های مختلفی همچون اخترشناسی و گاه‌شماری، تاریخ، ریاضیات و معدن‌شناسی سرآمد بود. دکتر لویس صلیبا با تمرکز بر اثر پرارج بیرونی یعنی کتاب تحقیق ما للهند من مقولة مقبولة في العقل أو مرذولة اطلاعات وی را دربارۀ فرهنگ و عقائد و آداب هندیان مورد بررسی قرار داد. بیرونی این کتاب را در سفری که به همراه سلطان محمود غزنوی به هندوستان رفته بود بر اساس مشاهدات خود نگاشته است. این کتاب را ادوارد زاخائو به آلمانی و انگلیسی و دکتر منوچهر صدوقی سها به زبان فارسی ترجمه نموده‌اند.
هفتم مهرماه ۱۳۸۴ هـ.ش.، دومين نشست علمی انجمن پژوهشهای نسخ خطی، با عنوان «خدمات علمی و آثار محقق طباطبايی ـ تصحيح تحقيق و فهرستنگاری نسخ خطی» در کتابخانه محقق طباطبايی در قم برگزار شد.
اين مراسم با حضور جمعی از محققان، صاحبنظران و پژوهشگران نسخ خطی و مصححان متون کهن، با هدف تجليل از مقام علمی و بررسی جايگاه ارزشمند ميراث برجای مانده از مرحوم علامه محقق استاد سيد عبدالعزيز طباطبائی يزدی برگزار گرديد.